Stowarzyszenie Twórczego Rozwoju "Malowany Młyn" zaprosiło twórców zajmujących się fotografią do wzięcia udziału w Międzynarodowym Konkursie Fotograficznym "Ballady i romanse 2022"
Do udziału w konkursie zgłosili się artyści z Polski, Niemiec, Wlk. Brytanii, Ukrainy i
Izraela, co świadczy o bardzo wysokim zainteresowaniu zarówno sztuką fotografii jak i
tematem konkursu.
Po długich debatach znamy już decyzję Jury, znamy zwycięzców i wyróżnionych. Teraz czas na prezentację wygranych prac na wernisażu.
Stowarzyszenie Twórczego Rozwoju „Malowany Młyn” serdecznie zaprasza na wernisaż nagrodzonych i wyróżnionych prac w Międzynarodowym Konkursie Fotograficznym „Ballady i romanse 2022”. Wernisaż odbędzie się 11.11.2022 o godzinie 17’00 w siedzibie stowarzyszenia: Łuszczanówek 18, gmina Pacyna, woj. mazowieckie.
Podczas wernisażu w części oficjalnej nastąpi uroczyste wręczenie nagród i dyplomów oraz krótki odczyt na temat „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza przygotowanych przez Katarzynę Diowksz, a w części artystycznej młoda artystka Katarzyna Mazurkiewicz zaśpiewa 3 pieśni do słów Adama Mickiewicza, skomponowane przez I.J. Paderewskiego, S. Moniuszko oraz Karola Mroszczyka.
Mamy jeszcze niespodziankę w zanadrzu. Zapraszamy. Wstęp wolny.
W 2022 roku mija 200 lat od wydania w Wilnie I tomu "Poezji" Adama Mickiewicza pt. „Ballady i romanse”. Chcąc uczcić powstanie utworów
uznawanych za manifest polskiego romantyzmu - datę ich publikacji przywykło się
traktować jako początek tej epoki w polskiej literaturze i sztuce - Stowarzyszenie
Twórczego Rozwoju "Malowany Młyn" zaprosiło twórców zajmujących się fotografią do wzięcia udziału w
Międzynarodowym Konkursie Fotograficznym "Ballady i romanse 2022".
Każda z 14
ballad Mickiewicza buduje i ukazuje romantyczny światopogląd, jednak w sposób najpełniejszy
czyni to utwór Romantyczność. Już sam tytuł wskazuje, że poeta przedstawi w tym
tekście definicję istoty romantyzmu.
Konkurs był międzynarodowy, otwarty
dla wszystkich osób pełnoletnich zajmujących się fotografią w sposób
profesjonalny lub amatorski.
Warunkiem przystąpienia
do konkursu było wykonanie zdjęć inspirowanych wierszami Adama Mickiewicza
zawartymi w tomie „Ballady i romanse” - (przejdź na stronę Regulaminu Konkursu)
Zdjęcia należało nadsyłać od dnia
01.08.2022 do dnia 30.09.2022. Udział w konkursie był bezpłatny.
Konkurs był ogłoszony w ramach zadania realizowanego ze środków Ministerstwa Kultury i
Dziedzictwa Narodowego.
Ballady i romanse - krótki wykład
Tylko jedna epoka
w dziejach polskiej literatury rozpoczęła się – zdaniem badaczy – wraz
z opublikowaniem dzieła poetyckiego.
Zbiór "Ballady i
romanse" Adama Mickiewicza został wydany w 1822 roku w Wilnie jako część
pierwszego tomu jego "Poezji". "Ballady…" uważane są za
manifest polskiego romantyzmu. Datę ich publikacji przywykło się traktować jako
początek tej epoki w polskiej literaturze i sztuce.
Nowatorska była już sama konstrukcja utworów. Mickiewicz
wbrew sztywności podziałów gatunkowych kodeksu klasycystycznego zastosował
romantyczną zasadę niepodzielności świata poezji, zaczynając od połączenia w
balladach elementów epickich, lirycznych i dramatycznych. Utwory balladowe w literaturze polskiej powstawały
wprawdzie już wcześniej, jednak właściwa popularność tego gatunku rozpoczęła
się od tomu "Ballady i romanse". Ballady stały się we wczesnym
romantyzmie gatunkiem służącym polemice z oświeceniową wizją świata i stały się
sztandarowym gatunkiem romantyzmu przedlistopadowego.
Innym aspektem różnorodności, niepodzielności świata jest
spektrum nastrojów cyklu - od rubasznego humoru "Pani Twardowskiej",
do grozy "Lilii", czasem prezentowana w obrębie jednego utworu -
"Tukaj".
Kolejny nowatorski
aspekt cyklu przejawia się w fakcie, iż ballady Mickiewicza są
silnie osadzone w realiach historycznych i lokalnych. W rzeczywistość ściśle
określonych miejsc akcji, wkracza świat nadprzyrodzony.
Romantyczny był regionalizm ballad, nade wszystko zaś rola
poznawcza przyznana "czuciu i wierze", nie "mędrca szkiełku i
oku", oraz znaczenie przypisywane szeroko rozumianej kulturze ludu – od
kolorytu zewnętrznego po system wartości.
Utwory wchodzące w skład cyklu w dużej mierze opierają się
na wierzeniach prostego ludu oraz na podaniach, które krążyły wśród gminu.
Źródłem, z którego Mickiewicz czerpał motywy i tematy, które potem
wykorzystywał w swych dziełach, była ludowa fantastyka, owa „wieść gminna”, a
także ludowe postrzeganie problematyki związanej z winą i karą, ludowe poglądy
na świat i zastaną rzeczywistość.
Cykl ballad w nowatorski sposób wykorzystuje motywy
ludowości, obyczaje i wyobrażenia gminu. W ludzką codzienność ingerują siły
nadnaturalne czyniąc tajemniczym i niebezpiecznym to, co dotąd było powszechnie
znane i oswojone. Ingerencje świata nadziemskiego miewają charakter etyczny,
gdzie czyny człowieka wartościują siły nadprzyrodzone. Wprowadzają one w dramat
winy i kary porządek moralny – to częsty motyw u Mickiewicza i innych
romantyków. Wymuszają odpowiedzialność za popełnione uczynki, sprawiedliwie
sądzą i wymierzają wyroki za zło. Na straży realizacji moralnego ładu w życiu
ludzkim stoją nie tylko zmarli wkraczający
w świat żywych, ale równie często siły przyrody.
Cudowność "Ballad i romansów" staje się więc
nie tyle ornamentem, ile filozoficzno-moralną metaforą stosunku autora do
świata. Jego zdaniem jedynie lud, poprzez codzienne obcowanie z siłami natury,
jest w stanie przeczuć sens moralny ukryty w rozgrywających się gwałtownych
wydarzeniach.
Nastrój tajemniczości i grozy tworzą także opisy
przyrody: dzikość, ciemność, odgłosy wiatru, światło księżyca w powiązaniu z
elementami pejzażu, jak stara cerkiew czy cmentarz.
Romantyczna wizja rzeczywistości, według której
następuje przenikanie się codzienności ze światem pozazmysłowym, miała
charakter polemiczny wobec obowiązującego dotąd kanonu racjonalnych poglądów
oświeceniowych.
W
1818 roku Kazimierz Brodziński, 27-letni
poeta i krytyk, opublikował rozprawę "O klasyczności i romantyczności
tudzież o duchu poezji polskiej", w której zarysował nowy horyzont dla
rodzimej literatury. Obok dotychczasowego, "klasycznego"
(sformalizowanego, odwołującego się do antycznych wzorów) Brodziński widział
nową przestrzeń do twórczego zagospodarowania: "romantyczną",
odnoszącą się do emocji i natury.
Gwałtowną
i bardzo krytyczną odpowiedzią na ten postulat był artykuł z 1819 roku "O
pismach klasycznych i romantycznych" Jana Śniadeckiego –
matematyka i astronoma, wielkiego uczonego epoki oświecenia, zwolennika
"rozsądku" i racjonalizmu.
Nowy program poetycki Mickiewicz zawarł w wierszu
"Romantyczność", gdzie oschłemu racjonalizmowi – reprezentowanemu
przez postać starca – przeciwstawił wartość poznawczą "czucia i
wiary" przedstawicielki gminu. Autor/narrator współczuje w nim z cierpiącą
Karusią, wyrazicielką "prawd żywych" ludu. Jeden
z najsłynniejszych fragmentów z całego tomiku: "Czucie i wiara silniej
mówi do mnie/Niż mędrca szkiełko i oko" z "Romantyczności" –
stanowi manifest nowego spojrzenia na świat i człowieka.
Mickiewicz w
poincie „Romantyczności” – „Miej serce i patrzaj w serce” – uczynił serce nie tylko synonimem miłości, ale czucia w ogóle,
staje się ono równoprawną władzą poznawczą. (Choć, co ciekawe, obecnie
przywołuje się ją raczej dla podkreślenia wagi uczuć w ludzkim życiu, pomijając
światopoglądowe i epistemologiczne spory wpisane w oryginalny tekst.)
Literatura polska dotąd nacechowana była ubóstwem fantazji;
teraz na przestrzeni małego zbiorku utworów zaroiło się od postaci
fantastycznych, od scen pełnych napięcia. Otworzyła się kraina cudów, o której
nie chcieli nic wiedzieć pseudoklasycy i racjonaliści.
Książka okazała się
bestsellerem. Początkowy nakład "Ballad i romansów" – 500 egzemplarzy
– rozszedł się bardzo szybko. Ponoć już na przełomie listopada i grudnia 1822
roku nie sposób było dostać tego nowego intrygującego tytułu, nawet sama Maryla Wereszczakówna, w której nieszczęśliwie zakochany był Mickiewicz, jak
donoszą źródła, denerwowała się, gdy wciąż, mimo obietnic, nie otrzymywała
książki od zakochanego w niej poety.
Książka Mickiewicza
ukazała się finalnie w łącznym nakładzie trzech tysięcy egzemplarzy. Czytana
była przez arystokrację, szlachtę, bogatych mieszczan, ale i przez biedotę.
Ponieważ siedemdziesiąt procent ówczesnego społeczeństwa to byli analfabeci,
ktoś im to czytał na głos.
Czytelnicza atrakcyjność ballad, do której przyczyniły
się nastrojowość, niestroniący od kolokwializmów język, ironia, humor oraz
groza, wywołała lawinę romantycznej balladomanii. Pojawiły się tłumy
dziewiętnastowiecznych naśladowców poety.
"Ballady
i romanse", z programową balladą "Romantyczność" na czele, stały
się "pierwiosnkami romantyzmu" – nowej, jak się miało okazać,
najważniejszej epoki w dziejach naszej kultury. Stąd to właśnie data ukazania
się tej książeczki traktowana jest jako początek polskiego romantyzmu.
Adam
Mickiewicz potrafił twórczo i kongenialnie wykorzystać wcześniejsze,
preromantyczne wątki literatury polskiej, potrafił czerpać ze źródeł
europejskich, a w konsekwencji stworzył zbiór "ballad i romansów",
które podbiły serca ówczesnych czytelników. I które przyniosły nowe idee.
W
"Balladach i romansach" poeta splótł wszystkie cechy romantyzmu:
tragizm egzystencji, uwikłanie współczesności w historyzm, wielkie znaczenie
świata duchowego i powiazanie go ze światem materialnym, w końcu: tajemniczość
i niepoznawalność rzeczywistości.
Co ciekawe,
"Ballady i romanse” miały być pierwotnie wydane razem z
"Dziadami" (częścią II – ukazującą obrzęd wywoływania z zaświatów dusz
zmarłych, i częścią IV – opowieścią o
romantycznym kochanku) jako ich swoisty wstęp. Cenzura, jak ustalili historycy
literatury, nie pozwoliła wówczas na wydanie dramatu o treści religijnej.
Żywą
obecność "Ballad i romansów" w polskim języku i w polskiej
świadomości kulturowej potwierdza choćby to, że wiele z ich fragmentów jest
znanych i rozpoznawalnych. "Jedzą, piją, lulki palą,/Tańce, hulanka,
swawola;/Ledwie karczmy nie rozwalą,/Cha, cha! chi, chi! hejża! hola!" (z
"Pani Twardowskiej"), "Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą,/I
dwa obaczysz księżyce" (ze "Świtezi"), "Zbrodnia to
niesłychana:/Pani zabija pana" (z "Lilii”). Przykłady można by
oczywiście mnożyć.
Dwieście lat po debiucie „Ballady i romanse” wciąż istnieją w polskiej kulturze. Pozbawione ciężaru, który
niosą późniejsze dzieła poety, pozostają światem pełnym prostego uroku
i plastycznej wyobraźni, oddziałującym na czytelnika – jak pisał Czesław
Miłosz – niczym magiczne zaklęcia.
autor wykładu: Katarzyna Diowksz
“Ballads and Romances” 2022
In the history of the Polish
literature there is only one epoch that – as researchers state – has begun with
the publication of a poetry work.
Anthology “Ballads and Romances” (pol. “Ballady i Romanse”) by Adam
Mickiewicz was first published in 1822 in Vilnius as part of the first volume
of his “Poetries” (pol. “Poezyje”).
“Ballads…” are seen to be the manifesto of
the Polish romanticism. Date of its publication is considered as the beginning
of the period in Polish literature and art.
Even the construction of particular works was innovative. Contrary to
the strict division of genres in classicist code, Mickiewicz used the romantic
rule of poetic world’s indivisibility, starting from including in his ballads
elements of epic, lyric, and drama. Ballad-type works had been present in the
Polish literature before, but their actual popularity started only with
“Ballads and Romances”. In early romanticism ballads were used as means of
polemics with the Enlightenment’s vision of the world and became the main genre
in pre-December romanticism.
The other aspect of world’s diversity and indivisibility is the wide
spectrum of ambiences – from coarse humour in “Mrs. Twardowska” (pol. “Pani
Twardowska”) to luridness in “Lilies” (pol. “Lilije”), sometimes even within one
piece – “Tukaj”.
Another innovative aspect of the cycle is the fact that Mickiewicz’s
ballads are strongly settled in historical and local realities. The realness of
precisely described locales is penetrated by the surreal world.
Localism of ballads was romantic, but above all it was the cognitive
role given to “feeling and believing” (instead of “lenses and learning”) and
meaning given to widely interpreted folk culture – from the outside colours to
the value system.
Works included in the cycle are mainly based on beliefs shared by common
people and tales shared by folks. The source of motifs and topics that
Mickiewicz explored in his works was the folk fantasy, “the common song”, and
the folk approach to guilt and punishment, folks’ view of the world and its
reality.
The whole cycle of ballads uses themes of popular culture, customs and
folk tales in an inventive way. Human reality is being interfered by
supernatural powers which turns common and known into mysterious and dangerous.
Interferences of the surreal are sometimes of ethical character, human
behaviour is validated by supernatural powers. It brings moral system into the
tale of crime and punishment – this subject was often explored by Mickiewicz
and other romantics. Responsibility for committed crimes is enforced by them,
they judge fairly and give sentences for the evil done. The moral order in
human life is guarded not only by the dead brought to life, but equally by
forces of nature itself.
Miraculous nature of “Ballads and Romances” is not only an ornament, but
a philosophical metaphor of the author’s approach. In his view only the common
people through experiencing nature in its raw form everyday are able to see the
moral sense hidden in unexpectable events.
The atmosphere of mysteriousness and fear is also seen in descriptions
of nature: wildness, darkness, sound of wind, moonlight in connection to parts
of the landscape such as old church or cemetery.
The romantic vision of reality where dailiness and extrasensory
interpenetrate was contrary to the canon of the Enlightenment’s rational view.
In 1818, 27-year-old poet and critic Kazimierz Brodziński published his
essay “On classicism and romanticism, or on the spirit of Polish poetry”, where
he presented new horizons for Polish literature. Next to the previous,
“classical” (formalised, invoking antique models) Brodziński saw place that had
to be artistically developed: the “romantical” one, evoking emotions and
nature.
There was fierce and extremely critical response to this proposal in
1819 article “On classical and romantical writings” by Jan Śniadecki –
mathematician and astronomer, the great scientist of the Enlightenment,
supporter of “reason” and rationality.
Mickiewicz
presented his new poetical programme in the poem “Romance” – brittle
rationalism represented by the old man opposes cognitive value of “feeling and
faith” in common girl. Author/narrator sympathises with suffering Karusia, who
embodies people’s “living truth”. One of the most famous passages from the
whole volume: “Feeling and faith speak stronger to me/Than wiseman’s lenses and
learning” from “Romance” – presents new approach to the world and man.
In the pointe of
“Romance” – “Have a heart and look into a heart” – made heart a synonym of not
only love, but feeling in general, it became an equal cognitive force. (Even
though now the passage is invoked as underlining importance of emotions in
human life, omitting the ideological and epistemological disputes included in the
original text.)
The Polish
literature had been previously lacking fantasy; and yet in this short anthology
there were numerous fantastic creatures, scenes full of tension. The wonderland
so-called classics and rationalists had not wanted to see has opened.
The book has turned
out to be a bestseller.
The first disbursal of “Ballads and Romances” – 500
copies – sold out quickly. It is said that as early as November/December 1822
it was impossible to buy this new intriguing position, and even Maryla Wereszczakówna
herself (the woman who Mickiewicz was unhappily in love with) was, reportedly,
upset, because even though she was promised a copy, the lovesick poet has not
given her one.
Mickiewicz’s book
was finally published in 3.000 copies. It was being read by aristocrats,
gentlemen, wealthy burghers, but also by the poor. Since seventy percent of the
society then was illiterate, someone must have read it to them out loud.
Reading attractiveness of ballads, influenced by their atmosphere, language sull
of colloquialisms, humour, and awe, induced the romantic ballad-mania. There
were numerous Poet’s mimics in the 19th century.
“Ballads and Romances”,
especially its statement piece “Romance”, became the “primrose of romanticism”
– the new, and as it would later prove the most important, period in the
history of Polish culture. Because of that, the date of this volume’s
publication is considered to be the beginning of romanticism in Poland.
Adam Mickiewicz
was able to creatively and congenially use earlier, pre-romantic topics present
in Polish literature, he was able to draw from European sources, and
consequently created a collection of “ballads and romances” that have won the
readers then. And that have introduced new ideas.
In “Ballads and
Romances” the Poet included all characteristics of the romanticism: tragedy of
existence, entanglement of present with history, gravity of spiritual world and
its connections to material world, finally: mysteriousness and unfamiliarity of
the reality.
It is interesting
that “Ballads and Romances” were first meant to be published with “Forefathers’
Eve” (pol. “Dziady) (part II – presenting the ritual of summoning late souls
from the afterworld, and part IV – the tale of romantic lover) as a sort of
foreword to them. As researchers have found, it was the censorship that did not
allow publishing the drama with religious contents at that time.
“Ballads and
Romances” are still alive and present in the Polish language and in the Polish
cultural awareness, it can be confirmed by the fact that several quotes are
well-known and recognizable. “Sitting, drinking, glasses clinking,/Smoking,
dancing, frolics and glee;/Until the inn crumbles slowly,/Cha, cha! chi, chi!
hejża! hola!" (from “Mrs. Twardowska”), “Stars above you and stars beneath
you,/And two moons you’ll see” (from “Świteź”), “A towering crime,/
A husband killed
by wife” (from “Lilies”). The examples are numerous.
Two hundred years
from its debut, “Ballads and Romances” are still extant in the Polish culture.
Without the ballast that Poet’s subsequent works carry, they remain the world
of simple charm and vivid imagination, affecting the reader – as noted by
Czesław Miłosz – like a magical spell.
Katarzyna Diowksz
Adam Mickiewicz
Adam
Mickiewicz urodził się w 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka. Studiował na
Uniwersytecie w Wilnie.
Obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego uważany za
największego poetę polskiego romantyzmu (zaliczany
do grona tzw. Trzech Wieszczów).
Mickiewicz pozostawił ogromną i zróżnicowaną spuściznę
literacką, obejmującą lirykę, poematy epickie, dramaty, publicystykę.
W 1855 roku Adam Mickiewicz wyjechał do Turcji, gdzie zmarł w Stambule w 1855 r.
na ilustracji Adam Mickiewicz/domena publiczna
Ballady i romanse
Adam Mickiewicz po wczesnych próbach utrzymanych w konwencji klasycystycznej opublikował w Wilnie w 1822 "Poezje", tom I.
W "Przedmowie" i balladzie "Romantyczność" poeta sformułował nowy program literatury odwołującej się do wierzeń i wyobrażeń ludowych, świata uczuć i wyobraźni. Te elementy świata
nadprzyrodzonego, to upiory, świtezianki, duchy czy kobiety
przemieniające się w syreny. Ich zadaniem jest przywrócenie zakłóconego ładu na
ziemi. Choć nie do końca wiadomo, czy elementy te istnieją naprawdę, czy są
tylko wytworem wyobraźni ziemskich postaci, czytelnik w odbiorze powinien
kierować się sercem, nie rozumem, w myśl słów samego autora: „Czucie i wiara
silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko”.
Portret Adama Mickiewicza. Litografia ok. 1828 r. Źródło Polona.jpg/domena publiczna
konkurs fotograficzny
„Ballady i romanse 2022” to internetowy konkurs
fotograficzny.
Celem konkursu jest przede wszystkim wzbudzenie zainteresowania dziełem Adama Mickiewicza "Ballady i romanse" i sprowokowanie artystów fotografików do
poszukania w nich twórczej inspiracji do swoich działań. Nadsyłane obrazy
powinny być artystycznym przetworzeniem zawartych w "Balladach i
romansach" idei, motywów, nastrojów. Mamy nadzieję, że zaowocuje to bardzo
ciekawymi efektami, artystycznymi. Liczymy,
że pojawią się prace zaskakujące podejściem do tematu, jak zawsze, gdy dochodzi
do transkrypcji dzieł powstałych w jednej płaszczyźnie twórczości na inną – w tym
wypadku literatury na sztuki wizualne.